Voor ik hierheen kwam wist ik eigenlijk maar twee dingen over Kazachstan: dat ze niet zo’n fan zijn van de Borat films en dat hier het Baikonur Cosmodroom ligt. Vanaf deze basis worden alle Russische raketten gelanceerd en jarenlang was het de enige aanvoerroute naar het ISS.

Thuis had ik al eens gelezen dat er een ruimtevaartmuseum was in de Cosmodroom en ik keek er al maanden naar uit deze te bezoeken. Zo ongeveer de eerste Kazach die ik sprak na de grens hielp me uit die illusie: het terrein is Russisch grondgebied en je komt er alleen op met een peperdure gids. Balen. Op het lanceerschema zag ik wel dat er ongeveer een week nadat ik Baikonur zou passeren eentje de lucht in zou gaan. Een paar keer per jaar gebeurt dat, maar een week wachten vond ik lang. Uiteindelijk besliste mijn ziek zijn voor mij: ik was er precies op de juiste dag.

Op de topografische kaart leek een heuvel te liggen vanwaar je uitzicht had op het lanceerplatform, al betekende dat wel twintig kilometer door de steppe. Geen probleem met mijn excellente offroadvaardigheden. De lancering was ’s nachts en die middag reed ik uit nieuwsgierigheid eerst nog even langs de ingang van het complex. Daar ontmoette ik een Brits stel in een omgebouwde Toyota Hilux. Zij hadden toevallig genoeg exact hetzelfde plan om vanaf de heuvel de lancering te bekijken. En het werd nog toevalliger: ik heb recent de keuze gemaakt om me bij een groep aan te sluiten om naar Nepal door China te rijden (dat kan niet solo) en zij waren zowaar één van de vier anderen met wie ik dat ga doen! Een zeer onwaarschijnlijk treffen.

Aan het begin van de avond reden we samen richting de heuvel. Achteraf een fijn idee, de route was namelijk niet voor de poes met diep zand en steile stukken. Zij reden voorop zodat ik een beetje een beeld kon krijgen van wat komen ging. Voor het eerst deze trip kwam ik vast te zitten in het zand, maar ik kon er gelukkig zelf uitkomen, hoewel m’n koppeling er niet over te spreken was.

Aangekomen op de heuvel installeerden we voor de nacht en kreeg ik een koud biertje in m’n handen gedrukt. Zij hadden namelijk gewoon een koelkast achterin. Misschien toch zo gek nog niet, reizen met de auto. Terwijl de zon rustig wegzakte zaten we een beetje over het leven te praten, tot we in de verte nog een auto hoorden aankomen. Het bleek een Nederlands stel in een Volkswagen Sprinter, die met grote moeite ook het zandpaadje hadden bedwongen om de lancering te zien. Het werd een onverwachts gezellige avond zo midden in de steppe, met veel gedeeld eten, bier en wijn.

De lancering zelf was kort maar krachtig. We hadden geluk: het was een kraakheldere nacht met een sterrenhemel zoals ik die alleen in de outback van Australië heb gezien. Ineens rijst daar dan in de verte langzaam een nieuw lichtje op, dat sneller en sneller omhoog gaat en zich uiteindelijk bij de sterren voegt. Je kon de verschillende stadia van de lancering zien, waarbij de hulpraketten in fases werden afgeworpen. Pas veel later, ik schat een halve minuut, hoor en voel je de doffe klap van de lancering. Al met al een bijzondere ervaring binnen een setting die voor mij magisch aanvoelde.

Naarmate je verder naar het zuiden van Kazachstan gaat begint er langzaam weer wat groen in de steppe te verschijnen. Hier kom je terug op de Zijderoute; het historische handelsnetwerk tussen Europa en Azië, dat al actief was in de tijd van de Romeinen en de Han Dynastie in China. Vanaf Oost-Turkije door Iran, Afghanistan en Centraal-Azië kan je er overal sporen van terugvinden. Zo ook hier in Zuid-Kazachstan, waar ik toevallig op een verrassend goed bewaarde oude kleistad stuitte, dat ooit een centrale rol heeft gespeeld in dit hele netwerk.

Nog veel verbaasder raakte ik in Turkistan, de eerste grote stad die je tegenkomt vanuit de steppe. De stad is bekend om het Mausoleum van Hodja Ahmed Yasavi en inderdaad, het is een spectaculair gebouw. Het wonderlijkste is echter alles wat daaromheen gebouwd is. Een gigantisch modern stadsdeel, maar volledig gebouwd in traditionele stijl. Het fungeert als een soort winkelcentrum/religieus centrum/pretpark, inclusief dagelijkse zwaardvechtshows op bootjes in de centrale vijver. Voor mijn ogen een bizarre vertoning, zeker als je net een paar weken in je eentje in de steppe tegen je motor hebt zitten praten.

Pas veel later begreep ik wat hier allemaal aan de hand was. Veel Islamitische pelgrims geloven dat drie bezoeken aan Turkistan gelijk staat aan één bezoek aan Mekka. Daarnaast wordt het beschouwd als de spirituele hoofdstad van de Turkse Wereld. Dat verklaart dus de grandeur van het geheel, hoewel de commerciële insteek het toch een beetje deed voelen als een Kazachse mix tussen Volendam en Dubai.

Het ziek zijn had nog een voordeel: ik had de tijd gehad om verse banden te regelen voor de komende Pamir Highway in Tadzjikistan en Kirgizië. Hier wordt het rijden serieus, met vele honderden kilometers aan zware offroad wegen op extreme hoogtes. Het vinden van banden die wat offroad aankunnen was in Nederland al problematisch voor mijn motor, het is immers verre van een offroad motor, maar in mijn zieke dagen was het gelukt om met een motorzaak in Shymkent te regelen dat zij speciale banden zouden bestellen uit Siberië. Chinees rubber weliswaar, maar ze zijn zowel rond als zwart en daarmee dus prima geschikt.

In het hostel waar ik sliep trof ik een Italiaanse mede-motorrijders die eveneens voor onderhoud naar Shymkent was gekomen. We konden het goed vinden en zijn die avond samen op pad gegaan. Zowaar vonden we een speciaalbier café, een uitzonderlijke vondst in een land waar bijna geen alcohol te koop is, en met het beste bier sinds Rusland hebben we verhalen uitgewisseld en inzichten van het reizen gedeeld. Onze motoren waren allebei Honda’s, dus die konden al net zo goed even in hun eigen taal bijpraten.

Zo liep mijn derde en laatste week in Kazachstan ten einde, met voor het eerst sinds Georgië weer aansluiting met andere reizigers. Dat beviel me erg goed. Je gaat immers vaak door vergelijkbare, soms bizarre en vaak intense ervaringen. Dat met elkaar delen biedt wat duiding, maar vooral ook heel veel gezelligheid. Gezelligheid die Dragan niet kan bieden, hoe trouw hij ook bromt.